95 lat temu, 12 maja 1926 roku, marszałek Józef Piłsudski w wyniku zbrojnego zamachu przejął władzę w II Rzeczypospolitej. Na czele wiernych mu oddziałów podjął marsz na Warszawę, który przeszedł do historii jako przewrót majowy.
Jedną z najważniejszych przyczyn przewrotu majowego była sejmokracja – w ciągu ośmiu lat w Rzeczypospolitej upadło kilkanaście gabinetów. Pogarszała się sytuacja polityczna oraz gospodarcza kraju, narastało niezadowolenie społeczne.
10 maja 1926 r. koalicyjny rząd, na czele którego stanął Wincenty Witos, był zwalczany przez lewicę parlamentarną i miał nikłe poparcie wśród społeczeństwa. Polska, która przez ponad 120 lat była pod zaborami, nie potrafiła do końca odnaleźć się w świecie demokracji i rządów własnych reprezentantów.
Piłsudski wkracza do Warszawy
12 maja 1926 r. Józef Piłsudski na czele oddziałów wojskowych wkroczył do Warszawy. Rozmowy marszałka i prezydenta Wojciechowskiego na moście Poniatowskiego nie doprowadziły do ugody.
– Spór między Piłsudskim a Sejmem, który wybuchł w 1919 r., zakończył się strzałami w maju 1926 r. – mówił ostatni ambasador II RP w Paryżu Kajetan Morawski na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w 1962 r. W ocenie dyplomaty kompromis był wówczas niemożliwy, bo zarówno Józef Piłsudski, jak i prezydent Wojciechowski, pewni swoich racji, nie mogli już ustąpić.
Pierwsze strzały padły o godzinie 17.41. O godzinie 19 oddziały Piłsudskiego rozpoczęły atak na most Kierbedzia. Po obu stronach zginęło 215 żołnierzy i 164 cywilów. Rannych zostało około tysiąca osób.
W wyniku przewrotu został obalony rząd Wincentego Witosa i doszło do dymisji prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. W Polsce rozpoczął się okres zwany rządami sanacji.
Źródło TVP Info fot. NAC
