Sejm uchwalił w czwartek przygotowaną w MSWiA ustawę o dokumentach paszportowych, która zakłada m.in. utworzenie Rejestru Dokumentów Paszportowych i uruchomienie dzięki temu e-usług. Wdrożenie nowych rozwiązań zaplanowano na 28 marca.
Za ustawą głosowało 396 posłów, przeciwko niej opowiedziało się 25, a 20 wstrzymało się od głosu.
Wcześniej posłowie przyjęli do niej dwie poprawki. Jedna z nich stanowi, że lista służb, którym minister ds. informatyzacji udostępnia dane zgromadzone w Rejestrze Dokumentów Paszportowych (z wyłączeniem danych biometrycznych w postaci odcisków palców) poszerzona zostanie o Straż Marszałkowską.
W głosowaniu przepadły cztery zmiany zaproponowane przez Lewicę – ta chciała m.in., by używane w ustawie sformułowanie „matka i ojciec” zastąpić słowem „rodzice”. Chodzi m.in. o kwestię wydawania paszportu – w ustawie zapisano, że w imieniu dziecka wniosek o jego wydanie składa „matka, ojciec, opiekun prawny lub kurator”. Posłowie opozycji wyrażali obawy, że może to spowodować problemy, jeśli rodzice dziecka, zgodnie z prawem innego państwa, są tej samej płci.
Wiceszef MSWiA Paweł Szefernaker podkreślał natomiast, że taki zapis jest spójny z tym, co figuruje w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Wskazywał też, że przy wydawaniu dokumentu uwzględniana będzie jedna osoba: matka lub ojciec. Wiceminister zapewnił, że „w Polsce nikt nie jest wykluczony bez względu na to, w jakiej rodzinie żyje”, ponieważ od pewnego czasu w urzędach stosowana jest praktyka, dzięki której każdy obywatel otrzymuje dokument, niezależnie od tego, co ma zapisane w zagranicznym akcie urodzenia.
Wcześniej poprawki do projektu ustawy wniosła podkomisja stała ds. obywatelskich, cudzoziemców i migracji. Jedna z nich zakłada, że opłata za paszport lub paszport tymczasowy nie może przekroczyć 5 proc., a nie, jak było w pierwotnej wersji, 10 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Podkomisja dodała też zapisy, na mocy których paszporty dyplomatyczne wydawane będą również wojewodom, wicewojewodom, marszałkom, wicemarszałkom i członkom zarządu województw.
Kolejne zmiany przyjęto podczas wtorkowego posiedzenia Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Jedna z poprawek, zgłoszona przez PiS, objęła obniżoną opłatą za paszport także strażaków Ochotniczych Straży Pożarnych oraz ratowników ochotników górskich. Przyjęto też poprawkę KO obniżającą maksymalną możliwą opłatę za dostęp do usługi umożliwiającej weryfikację paszportu z 0,5 proc. do 0,1 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
Głównym celem ustawy jest utworzenie Rejestru Dokumentów Paszportowych (RPD), który zastąpiłby dotychczasową Centralną Ewidencję Wydanych i Unieważnionych Dokumentów Paszportowych (CEWiUDP) oraz lokalne ewidencje. RDP ma być komponentem Systemu Rejestrów Państwowych, który obecnie łączy sześć rejestrów m.in. PESEL, dowodów osobistych (RDO), stanu cywilnego (RSC) czy danych kontaktowych (RDK).
Budowa RDP spowoduje m.in., że nie będzie trzeba wypełniać papierowego wniosku o paszport. Po zmianach wniosek elektroniczny będzie generował urzędnik paszportowy, a obywatel będzie się podpisywał cyfrowo. Uruchomione zostaną także nowe usługi elektroniczne, m.in. możliwość sprawdzenia ważności paszportu czy unieważnienie paszportu po utraceniu go przez posiadacza.
Obywatel ponadto otrzymywałby powiadomienia za pośrednictwem RDK o zmianach statusu paszportu, np. zbliżającym się terminie utraty ważności. Rodzice będą mogli też złożyć wniosek o wydanie paszportu dla dziecka poniżej 12. roku życia – proponowane przepisy obniżą z 13 do 12 lat granicę wieku, od której wydawane są paszporty z 10-letnim terminem ważności i podpisem.
Ustawa uszczegóławia także kwestie związane z książeczką paszportową – jej budowy i zakresu danych. Na celu ma również usystematyzowanie opłat paszportowych. W Ocenie Skutków Regulacji do projektu ustawy napisano, że przewiduje m.in. zastąpienie rozbudowanego systemu ulg liczonych od wysokości opłat – konkretnymi kwotami, które znajdą się w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy.
Resort proponuje ponadto zmiany dotyczące drugich paszportów, w tym uproszczenie procedury ubiegania się o takie dokumenty. Polegałoby ono na pominięciu wydawania decyzji w tej sprawie przez ministra SWiA – rozpoczynałaby się ona bezpośrednio u wojewody lub konsula. Wydłużony zostałby też okres ważności takich paszportów z 2 do 3 lat.
Jedną z propozycji jest także możliwość wydania paszportu tymczasowego osobie, która już dysponuje dokumentem paszportowym. Jak wyjaśnili projektodawcy, zmiana ta zabezpieczyłaby sytuacje osób, które przekroczyły granicę na podstawie dowodu, ale następnie go utraciły i, choć mają paszport, to nie dysponują nim w czasie podróży. „Obecnie, aby wydać paszport tymczasowy w takiej sytuacji, organ paszportowy musi unieważnić paszport, co oznacza konieczność ubiegania się o nowy dokument i ponoszenia kosztów z tym związanych” – zaznaczono w OSR.
W ustawie zaproponowano też poszerzenie katalogu osób uprawnionych o tymczasowy paszport. Chodzi o małoletnich, którzy w związku z np. kontynuacją nauki lub koniecznością zapewnienia im opieki potrzebują pilnie wyjechać za granicę.
Skrócony ma też zostać przebieg postępowań w sprawach odmowy wydania i unieważnienia dokumentu paszportowego na wniosek np. sądu czy prokuratora. Od decyzji wydanej w tej sprawie nie przysługiwałoby odwołanie. „W takich przypadkach stronie będzie przysługiwało prawo wniesienia skargi bezpośrednio do sądu administracyjnego” – zaznaczono w OSR.
Ustawa trafi teraz do Senatu. Regulacja ma wejść w życie 28 marca, z wyjątkiem niektórych przepisów. Wtedy też straci moc obowiązująca obecnie ustawa o dokumentach paszportowych z 2006 roku.
Źródło/fot./PAP
